Lịch sử phát triển của tiếng Trung Quốc phổ thông qua thời gian

Cũng giống như lịch sử Trung Quốc, sự hình thành và phát triển của tiếng Trung kéo dài đến hàng ngàn năm. Bởi vì vậy, lịch sử phát triển của tiếng Trung phổ thông có thể nói là thuộc những ngôn ngữ lâu đời hàng đầu nhân loại. 

Tiếng Trung là một ngôn ngữ tượng hình cổ xưa và có hệ thống chữ viết đa dạng, phong phú. Vì thế, để học tiếng Trung phổ thông thành thạo, bạn cần có một quá trình phấn đấu không ngừng nghỉ. Lịch sử phát triển của tiếng Trung phổ thông có bề dày rộng lớn. 

Tiếng Trung Quốc phổ thông là gì?

Tiếng Quan thoại là tiếng phổ thông hiện nay là phương ngữ Bắc Kinh. Nhiều giống tiếng phổ thông như của Tây Nam (bao gồm cả Tứ Xuyên) và Hạ Dương (bao gồm cả thủ đô Nam Kinh cũ) chỉ tương xứng một phần với tiếng phổ thông chuẩn. Vì có quá nhiều nhóm tiếng nên sau đó tiếng phổ thông hiện tại được thiết lập dựa theo số lượng người bản ngữ với gần 1 tỷ người.

Tiếng Quan thoại là lớn nhất trong số 7 hoặc 10 nhóm phương ngữ Trung Quốc. Hơn nữa, tiếng Trung phổ thông được nói bởi 70% người nói tiếng Trung Quốc. Số người này sinh sống trên khu vực địa lý rộng lớn trải dài từ Vân Nam ở phía tây nam đến Tân Cương ở phía tây bắc và Hắc Long Giang ở phía đông bắc.

Chính bởi điều này mà tiếng Trung Quốc phổ thông hiện nay được lấy làm tiếng chuẩn. Điều này tạo nên sự dễ dàng trong việc đi lại, liên lạc trên khắp lãnh thổ Trung Quốc.

Tóm lại, tiếng Trung Quốc phổ thông là tiếng được nhiều người Trung Quốc sử dụng nhất hiện nay. Nhóm tiếng này cũng được sử dụng trong ngôn ngữ đại chúng, học tập, làm việc tại Trung Quốc. Nhìn chung, lịch sử phát triển của tiếng Trung gắn liền với các triều đại của Trung Quốc.

Lịch sử phát triển của tiếng Trung phổ thông

Lịch sử phát triển của tiếng Trung trải qua rất nhiều triều đại và biến cố. Hơn nữa, Trung Quốc là quốc gia có lãnh thổ vô cùng rộng lớn, đa dân tộc. Bởi vì vậy, việc tìm ra ngôn ngữ chuẩn là điều hết sức khó khăn.

Theo nghiên cứu, có hàng trăm tiếng địa phương hiện đại của Trung Quốc được phát triển từ các biến thể của tiếng Trung Quốc cổ và Trung Quốc hiện đại. Theo truyền thống, 7 nhóm phương ngữ chính đã được công nhận. Bao gồm:

• Quan thoại: Tiếng Trung Quốc chuẩn, tiếng Bắc Kinh, tiếng Tứ Xuyên và tiếng Dungan (ở Trung Á).
• Ngô: tiếng Thượng Hải, tiếng Tô Châu và tiếng Ôn Châu.
• Cám
• Tương
• Mân: tiếng Phúc Châu, tiếng Hải Nam, tiếng Mân Tuyền Chương, tiếng Đài Loan và tiếng Triều Châu
• Khách Gia
• Quảng Đông (Việt), có tiếng Quảng Châu và tiếng Đài Sơn

Ngoài tiếng phổ thông, 6 người còn lại là Wu, Gan, Xiang ở miền trung và Min, Hakka và Yue ở bờ biển phía đông nam. Các Ngôn Ngữ Atlas của Trung Quốc (1987) phân biệt 3 nhóm tiếp tục: 

• Jin (tách ra từ Mandarin).
• Huệ Châu ở khu vực Huệ Châu của An Huy và Chiết Giang.
• Pinghua ở Quảng Tây và Vân Nam.

Lịch sử phát triển của tiếng Trung cổ

Sau sự sụp đổ của Bắc Tống (959 – 1126), dưới triều đạ Jin (1115 – 1234) và Yuan (Mongol) ở miền bắc Trung Quốc, tiếng Trung phổ thông cổ được sử dụng trong một bài phát biểu. Lịch sử phát triển của tiếng Trung cổ bắt đầu từ đây. 

Phương ngữ này phát triển dựa trên các phương ngữ của đồng bằng Bắc Trung Quốc, xung quanh thủ đô. Đây được xem là tiếng phổ thông cũ. Sau đó, các thể loại văn học bản địa mới phát triển dựa trên ngôn ngữ này bao gồm cả câu thơ, kịch, kể chuyện…

Các quy ước vần điệu của câu thơ mới đã được mã hóa trong từ điển rime gọi là Zhongyuan Yinyun ra đời vào năm 1324. Từ điển này chứa rất nhiều thông tin về âm vị học của tiếng Quan thoại cổ. 

Lịch sử phát triển của Tiếng Trung chuẩn 

Lịch sử phát triển của tiếng Trung phổ thông ở thời đại Dân quốc bắt nguồn từ phương ngữ Bắc Kinh. Bắc Kinh là thủ đô của Trung Quốc. Trong những năm đầu của Trung Hoa Dân Quốc, các nhà trí thức của Phong trào Văn hóa Mới như Hu Shih và Chen Duxiu đã thực hiện một cuộc vận đông. Họ vận động thành công việc dùng phương ngữ Bắc làm ngôn ngữ tiêu chuẩn. Đồng thời, đưa ra đề nghị định nghĩa và tìm ra một ngôn ngữ tiêu chuẩn quốc gia bằng cách đơn giản hóa tiếng Trung Quốc truyền thống. 

Sau nhiều cuộc tranh chấp diễn ra giữa những người đề xuất phương ngữ miền bắc và miền nam, Ủy ban Thống nhất Ngôn ngữ Quốc gia đã đưa ra phán quyết cuối cùng. Cụ thể, tổ chức này đã chọn phương ngữ Bắc Kinh để làm tiếng Trung tiêu chuẩn vào năm 1932. 

Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập năm 1949 vẫn giữ nguyên tiêu chuẩn này. Nhà nước lâm thời gọi tiếng Trung phổ thông là pǔtōnghuà, nghĩa là tiếng Trung giản thể. Trải qua quá trình hàng ngàn năm, lịch sử phát triển của tiếng Trung trải qua rất nhiều lần thay đổi để có được tiếng phổ thông như ngày nay. 

Theo đó, có khoảng 54% người nói tiếng phổ thông có thể hiểu ngôn ngữ tiêu chuẩn vào đầu những năm 1950. Con số này tăng lên 91% vào năm 1984. 

Tiếng Trung phổ thông hiện đang được sử dụng trong giáo dục, truyền thông và các dịp trang trọng ở cả Trung Quốc đại lục và Đài Loan. Tuy nhiên, tiếng Trung chuẩn không được dùng rộng rãi ở Hồng Kông và Ma Cao. 

Tiếng Trung tiêu chuẩn này hiện được nói một cách phổ biến bởi hầu hết những người trẻ tuổi ở Trung Quốc đại lục và Đài Loan. Tuy nhiên, ở mỗi vùng giọng điệu sẽ rất khác biệt.

Lịch sử phát triển của tiếng Trung ở Hồng Kông và Ma Cao bị ảnh hưởng rất nhiều bởi hai nơi này từng là thuộc địa. Tại hai nơi này, tiếng Quảng Đông địa phương vẫn là ngôn ngữ phổ biến nhất. Mặc dù tiếng phổ thông hiện nay vẫn được dạy ở nhiều trường nhưng chưa đạt được sức kéo với người dân địa phương. 

Từ quan điểm chính thức, Chính phủ Trung Quốc đại lục và Chính phủ Đài Loan đã duy trì các hình thức tiêu chuẩn của riêng mình dưới các tên khác nhau. Về mặt kỹ thuật, cả tiếng Trung giản thể và tiếng Trung phổn thể đều dựa vào âm vị học theo giọng Bắc Kinh. 

Các hình thức viết của tiếng Trung Quốc tiêu chuẩn cũng cơ bản tương đương. Các ký tự đơn giản được sử dụng ở Trung Quốc đại lục, Singapore và Malaysia. Trong khi đó, người dân ở Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan thường sử dụng các ký tự truyền thống.

Lịch sử phát triển của tiếng Trung có bề dày rộng lớn và đa dạng. Tuy nhiên, ngày nay, tiếng Trung phổ thông hay còn được gọi là tiếng Quan Thoại vẫn là ngôn ngữ hành chính, dùng nhiều nhất tại Trung Quốc.