Võ thánh Quan Vũ: Thần Quan Công trấn giữ đền chùa ngày nay
Võ thánh Quan Vũ: Thủ lĩnh Ngũ hổ tướng
Người đời thường biết đến Võ thánh Quan Vũ, tự là Vân Trường với tài quân sự, võ nghệ cao cường. Trong thời Tam Quốc, ông là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng đến thế cục chính trị.
Võ thánh Quan Vũ là bậc tướng tài ba thời Tam Quốc, ông là người có công lớn nhất khi giúp Lưu Bị lập nhà Thục Hán. Đồng thời, ông cũng là người đứng đầu trong ngũ hổ tướng. Trong tín ngưỡng dân gian Trung Quốc ông là 1 trong 2 người được phong thánh bên cạnh Văn thánh Khổng Tử.
Mục lục
Võ thánh Quan Vũ là ai?
Quan Vũ là một vị tướng dưới thời lãnh chúa Lưu Bị, trong triều đại cuối Đông Hán của Trung Quốc. Cùng với Trương Phi, Lưu Bị, cả ba đồng hành rất nhiều trong các hoạt động chính trị đương thời.
Theo truyền thuyết, Quan Vũ, tự Vân Trường là người Giải Lương nay thuộc Sơn Tây (Trung Quốc). Nhiều giả thuyết còn nói ông là người Bồ Châu. Các sử sách chính thống không ghi chép nhiều về tổ tiên của Võ thánh Quan Vũ. Một số ít tài liệu cho rằng ông nội Quan Vũ là Quan Thẩm và cha là Quan Nghị. Quan Vũ có ít nhất là 3 người con: Quan Bình, Quan Hưng, và một con gái.
Trong lúc ở ẩn tại quận Trác vì phạm tội, Quan Vũ gặp Lưu Bị, Trương Phi. Sau đó, ba người cùng nhau lập nên nước Thục Hán.
Quan Vũ đã đóng một vai trò quan trọng trong các sự kiện dẫn đến sự kết thúc của triều đại nhà Hán và thành lập nhà nước của Thục Hán trong thời kỳ Tam Quốc.
Quan Vũ được người đời nhớ đến vì lòng trung thành với Lưu Bị. Ông cũng được biết đến vì đã trả ơn lòng tốt của Tào Tháo bằng cách giết Nhan Lương, một vị tướng dưới quyền đối thủ của Tào Tháo.
Qua nhiều thế hệ kể chuyện, đỉnh cao là tiểu thuyết lịch sử thế kỷ 14 Tam quốc, những việc làm và phẩm chất đạo đức của ông đã được chú trọng biến Quan Vũ trở thành một trong những mô thức trung thành và chính nghĩa phổ biến nhất ở Đông Á.
Ngày nay, ông vẫn được nhiều người Trung Quốc ở khắp nơi tôn thờ. Trong lòng sùng đạo, ông được tôn kính gọi là Quan Công. Ông là một vị thần được tôn thờ trong tôn giáo dân gian Trung Quốc, Nho giáo, Đạo giáo và Phật giáo.
Võ thánh Quan Vũ trong lòng người dân là người dũng cảm, tài trí, văn võ song toàn, từ bi, thích giúp đỡ kẻ yếu hèn, trung thành.
Cuộc đời Võ thánh Quan Vũ với nhiều chiến công hiển hách
Trong tác phẩm “Tam Quốc diễn nghĩa”, Quan Vũ là người đứng đầu “Ngũ hổ tướng”. Bao gồm: Quan Vũ, Trương Phi, Triệu Vân, Hoàng Trung và Mã Siêu. Mặc dù tài trí hơn người nhưng Quan Vũ lại có thói ngạo mạn, không xem trọng người khác. Thời Tam quốc, người được Võ thánh Quan Vũ xem trọng chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Tuy nhiên, Quan Vân Trường được tôn sùng và thần hóa bởi cuộc đời với nhiều chiến công hiển hách. Chẳng hạn như: chém Hoa Hùng, đánh Lữ Bố, trảm Nhan Lương, giết Văn Xú, qua 5 ải chém 6 tướng.
Đánh dẹp khởi nghĩa nông dân
Năm 184, Trương Giác khởi xướng nên cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng. Lúc này, Quan Vũ cùng Trương Phi theo Lưu Bị khởi binh tham gia cùng quân triều đình đánh dẹp khởi nghĩa.
Sau sự kiện này, Quan Vũ là Trương Phi trở thành hai cánh tay đắc lực của Lưu Bị.
Đột kích chém Nhan Lương
Nghe lệnh Lưu Bị, Viên Thiệu dẫn quân đi đánh Tào Tháo. Để cứu thành Bạch Mã, tháng 4 năm 200, Tào Tháo đem theo Quan Vũ và Trương Liêu. Quan Vũ ra trận, đột kích giết chết mãnh tướng của Viên Thiệu là Nhan Lương, giải vây cho thành Bạch Mã, được Tào Tháo phong làm Hán Thọ đình hầu.
Tháng 5 năm 200, cùng với Tào Tháo và Trương Liêu đi dọc sông Hoàng Hà về phía tây giải vây cho Diên Tân. Tại đây, Võ thánh Quan Vũ lập đại công khi giết chết Văn Xú.
Tuy nhiên, sau khi lập công trạng để trả ơn cho Tào Tháo, Quan Vũ lại bỏ trốn đến tìm Lưu Bị. Ông gói toàn bộ những báu vật mà Tào Tháo ban cho, viết lại một lá thư và không từ mà biệt.
Giúp Lưu Bị xây dựng sự nghiệp
Gặp lại Lưu Bị, Quan Vũ cùng Trương Phi bắt đầu xây dựng lại lực lượng. Cả ba liên kết với tướng Khăn Vàng là Cung Đô ở Nhữ Nam. Nhân lúc thế lực Viên Thiệu suy yếu, Tào Tháo đem quân tấn công Lưu Bị ở Nhữ Nam vào tháng 6 năm 201. Không cầm cự nổi, Lưu Bị cùng Quan Vũ và Trương Phi bỏ trốn đến Kinh châu theo Lưu Biểu.
Năm 208, Tào Tháo làm chủ toàn bộ khu vực Trung Nguyên. Nhân lúc bắt được gia quyến của Lưu Bị, y đánh đuổi đến cùng. Lưu Bị phải chạy trốn đến Hán Tân gặp Quan Vũ.
Đại chiếm Xích Bích
Đến Hán Tân cùng Quan Vũ tập trung lực lượng chuẩn bị đánh Tào Tháo. Lưu Bị liên kết với Tôn Quyền. Lúc này, lệnh cho tướng Chu Du, Quan Vũ cùng lãnh đạo trận đấu.
Cuối năm 208, đội quân của Lưu Bị đánh bại Tào Tháo tại trận Xích Bích. Trận chiến này lưu danh sử sách.
Nhân thế đang mạnh, Tôn Quyền và Lưu Bị thừa thế xông lên, bao vây Giang Lăng suốt 1 năm trời. Sau trận thắng này, Võ thánh Quan Vũ được phong thái thú Tương Dương.
Tuy nhiên, thời thế thay đổi, bởi sự tranh chấp ngầm giữa Lưu Bị và Tôn Quyền đã dẫn đến cái chết của Quan Vũ. Cộng với sự kiện từ hôn con trai Tôn Quyền bằng câu nói: “Hổ nữ há có thể gả cho khuyển tử?”. Tôn Quyền cũng ghi hận, ngầm đầu hàng Tào Tháo rồi dùng mưu bắt giữ Quan Vũ. Năm 220, Võ thánh Quan Vũ bị hành hình.
Đến năm 260, Hậu chủ Lưu Thiện truy phong thụy hiệu cho Quan Vũ là Tráng Mậu Hầu (壯繆侯). Quan Vũ là 1 trong số 12 công thần Thục Hán được truy phong thụy hiệu này. Cụ thể là cùng với Pháp Chính, Gia Cát Lượng, Tưởng Uyển, Phí Vĩ, Trần Tự, Hạ Hầu Bá, Trương Phi, Mã Siêu, Bàng Thống, Hoàng Trung, Triệu Vân.
Hình tượng Quan Công trong Phật giáo, tín ngưỡng người Trung Hoa
Quan Vũ được phong thần sớm nhất là vào triều đại nhà Tùy (581 – 618). Đến ngày nay vẫn được thờ phụng như một vị bồ tát trong truyền thống Phật giáo. Quan Vũ được gọi là Quan Công. Ông là một vị thần hộ mệnh trong tôn giáo và Đạo giáo dân gian Trung Quốc. Ông cũng được đánh giá cao trong Nho giáo.
Trong tín ngưỡng dân gian Trung Quốc, Võ thánh Quan Vũ được gọi rộng rãi là “Hoàng đế Quan” và Quan Công. Trong khi danh hiệu Đạo giáo của ông là “Thánh Hoàng đế Chúa Quan”.
Các ngôi đền và đền thờ dành riêng cho Quan Vũ có thể được tìm thấy trên khắp Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Ma Cao, Đài Loan và những nơi khác có ảnh hưởng của Trung Quốc như Việt Nam, Hàn Quốc và Nhật Bản.
Ngày nay, Quan Vũ vẫn được người Trung Quốc tôn thờ rộng rãi trong các gia đình, doanh nghiệp. Ở Hồng Kông, hầu hết mọi đồn cảnh sát đều có ngôi đền nhỏ cho Quan Vũ.
Theo các truyền thuyết Phật giáo, vào năm 592, Quan Vũ đã xuất hiện vào một đêm trước vị thầy Chân Tử. Đây là người sáng lập trường phái Phật giáo Tiantai cùng với một cuộc truy tìm các sinh linh. Sau khi nhận được giáo lý Phật giáo từ thầy, Quan Vũ đã quy y 3 viên đá quý và cũng xin 5 giới. Do đó, người ta nói rằng Võ thánh Quan Vũ đã thề sẽ trở thành người bảo vệ các đền chùa.
Danh hiệu “Quan Công Võ Thánh”
Đến thời nhà Minh, Minh thái tổ đã cho xây dựng Quan miếu để thờ tụng Quan Vũ bởi công đức hiển hách khi giúp Chu Nguyên Chương.
Năm 1614, Minh Thần Tông phong Quan Vũ làm “Tam Giới Phục Ma Đại Đế Thần Uy Viễn Chấn Thiên Tôn Quan Thánh Đế Quân” (三界伏魔大帝神威遠鎮天尊關聖帝君). Quan Vũ chính thức trở thành “Quan Thánh”, “Quan Đế”.
Đến thời nhà Thanh, Quan Vũ càng được tôn sùng và thần thánh hóa, ca ngợi của vua chúa, đặc biệt là Càn Long. Cuối cùng, vua Hàm Phong phong cho Quan Vũ là “Phu Tử”, trở thành “Võ thánh” sánh ngang với Văn thánh Khổng Tử.
Tại Việt Nam, do ảnh hưởng bởi Phật giáo Trung Quốc, Quan Công là vị thần được thờ ở đa số các chùa. Ông được mô tả là người cao 9 trượng (gần 2m), gương mặt đỏ phừng, dữ tợn. Võ thánh Quan Vũ có nhiệm vụ trấn yểm, bảo vệ đền chùa.
Từ đức tính, sự hình tượng hóa và ca tụng trong dân gian mà một vị tướng không quá xuất sắc như Quan Vũ được thần hóa. Ông trở thành Võ thánh Quan Vũ, một vị thần được thờ tụng trong Đạo giáo, Nho giáo và Phật giáo.
